Dung nhan nh»ng phø n»

trong truyŒn cûa Ç¥ng phùng quân

nguyÍn  thiên- thø

 

ñ¥ng Phùng Quân sinh ngày 23 tháng 01 næm 1942, nguyên quán Ô MÍ, huyŒn VÛ Tiên, tÌnh Thái Bình. Khªi s¿ vi‰t tØ 1957 v§i bút hiŒu TrÜ©ng Dzi trên nh»ng tåp chí Sáng Tåo, Th‰ HŒ, Ti‹u Thuy‰t TuÀn San. .   .  NgÜng sáng tác tØ 1963, Çi vào nghiên cÙu tri‰t h†c. Vi‰t trª låi v§i tên thÆt tØ 1969 v§i bån bè thÜ©ng ÇÜ®c g†i là nhóm ‘’ti‹u thuy‰t m§i’’ ViŒt Nam. Ông là giäng sÜ ban Tri‰t h†c Tây PhÜÖng cûa trÜ©ng ñåi H†c Væn Khoa Sài gòn. TØ sau 1975, ông vÜ®t biên b¢ng ÇÜ©ng b¶, ÇÎnh cÜ tåi MÏ. Ông ti‰p tøc vi‰t Õ häi ngoåi, ngoài tên thÆt còn kš nh»ng bút hiŒu Lê Châu, V.T.D. v.. v. .

 

Tác phÄm:                 

BIÊN KH�O

            HiŒn H»u Tha Nhân v§i Gabriel Marcel. ñêm Tr¡ng, Sai gòn, 1969.

            Tri‰t H†c và Khoa H†c, Lºa Thiêng, SG, 1972.

            Tri‰t H†c Aristote. ñêm Tr¡ng. SG, 1972

            VŠ Ti‹u Thuy‰t cûa Khái HÜng.  Nam Hà. SG, 1972.

            Chân Dung Tri‰t Gia, Lºa Thiêng, SG, 1973.

            Tri‰t H†c và Væn ChÜÖng. Lºa Thiêng, SG, 1974.

            Væn ChÜÖng và LÜu ñày. Gió ViŒt. USA, 1985.

            Phê Phán HŒ TÜ Tܪng Mac Xít .  Chû ñŠ. USA, 2002.

            Hành Trang TÜ Tܪng Gi»a Hai Th‰ K›. Chû ñŠ, USA. 2002.

TRUYN KÝ

            MiŠn ThÜ®ng Uy‹n XÜa. Vi‰t chung v§i NguyÍn Væn Sâm (1983).

            M¶t D¥m TÜÖng Thân. Vi‰t chung v§i Hàn Song TÜ©ng (1987)

            T¿ TruyŒn  và Phá Th‹ Ti‹u Thuy‰t.  NGL, USA,  1997.

            Täu Khúc. Væn ChÜÖng/ Tri‰t lš. Gió Væn, MÏ, 2004.

 

Cho ljn hôm nay, ñ¥ng Phùng Quân Çã cho chúng ta bÓn tÆp truyŒn. Trong các truyŒn cûa ông, hình änh ngÜ©i phø n» hiŒn lên rÃt rõ nét.

Chúng ta có th‹ chia ra næm loåi phø n» trong truyŒn cûa ñ¥ng Phùng Quân:

- Nh»ng tâm hÒn trong tr¡ng

-Nh»ng phø n» ª låi nhà

-Nh»ng phø n» vÜ®t biên

-Nh»ng phø n»  trên ÇÃt Miên .

-Nh»ng tâm hÒn t¿ do trên vùng tr©i Âu MÏ.

 
 
I.nh»ng tâm hÒn trong tr¡ng ngày xÜa

            ñây  là nh»ng n» sinh ngây thÖ trong tr¡ng cûa m¶t quê hÜÖng ngày xÜa. Nh»ng ngÜ©i này giÓng nhau ª Çi‹m là trÈ trung, yêu Ç©i và luôn mÖ m¶ng.

 ñ¥ng Phùng Quân Çã nh§ låi nh»ng ngày tháng ñà Låt v§i dung nhan yêu kiŠu cûa m¶t thi‰u n» mÜ©i læm:

Nh»ng cÖn mÜa trên phÓ xá ñà Låt. Chao ôi, lâu l¡m rÒi. Chàng låi xuôi vŠ mÓi tình ÇÀu thuª cÛ. Con ÇÜ©ng dÓc quanh co lên ÇÌnh ÇÒi dÅn ljnngôi nhà ª chênh vênh cånh rØng thông båt ngàn Çó. Nh§! (  MiŠn ThÜ®ng Uy‹n XÜa. Trong n‡i nh§ cûa m¶t ngày, 67 )

            M¶t n» sinh  khác rÃt kiêu hãnh:

            Thuª nh»ng chÎ bån l§p trên tha thܧt trong tà áo dài, c«i Solex lÜ®n trên ÇÜ©ng phÓ, buông m¶t tay cÀm nón nghiêng nghiêng dܧi n¡ng cho våt áo tung bay thì nàng vÅn bÆn chi‰c váy xanh ÇÒng phøc ÇÖn giän, áo tr¡ng, c¶t tóc Çuôi ng¿a l‰ch th‰ch Çåp xe v§i næm quy‹n sách gi¢ng bu¶c phía sau. Nàng cÛng không thèm Ç‹ š ljn b†n con trai tø tÆp ngoài c°ng trÜ©ng sušt soa khi nàng chåy

ngang ( thÌnh thoäng có kÈ côn ÇÒ hÖn, hušt gió, buông m¶t câu trêu ghËo);nàng cÛng không Ç‹ š ljn dung nhan kiŠu mÎ t¿ nhiên cûa mình (M¶t D¥m TÜÖng Thân      10).

Nh»ng thi‰u n» này Çã yêu say mê khi g¥p ÇÓi tÜ®ng:

CÖn lånh nhÜ bi‰n Çi trong vòng tay chàng, lÀn ÇÀu, h† thân mÆt v§i nhau (Anh muÓn ghi låi nét buÒn phiŠn, nø hôn ÇÀu lå lÅm, ng†n n‰n th¡p nóng châu thân, hãy cªi bÕ nh»ng gì còn ràng bu¶c trên v‰t son ngà ng†c, th‹xác em Çó nhÜ thuª ban sÖ, Çôim¡t anh trª thành tÃm gÜÖng Ç‹ em nhìn thÃy bän th‹, sao em không thÃy ngÜ®ng ngùng ÇÓi v§i anh, không g®n m¶t chút e dè nhÜ th‹ mình Çã quen bi‰t rõ nhau tØ tiŠn ki‰p, khi em d¿a ÇÀu vào ng¿c anh, vòng tay chàng quanh b© hông, Çôi m¡t chàng r¿c m¶t ánh lºa Çam mê ÇÒng thi‰p em-con-gái-dÆy-thì nhÜ bÒng Çäo nhÛ hoa cæng cÙng s¿ sÓng có phäi d¶I lên trong lòng anh.  .. .   (  M¶t D¥m TÜÖng Thân , 16)

NhÜng Çây chÌ là nh»ng hoài niŒm, và h† là nh»ng nhân vÆt quá khÙ, nh»ng nhân vÆt n» trong cu¶c Ç©i cûa ngÜ©i lÜu vong.H† là nh»ng bäo vÆt trong hành trang cûa ngÜ©i cô l».

 

II. nh»ng phø n» ª låi  quê nhà viŒt nam

M¶t hång khác n»a là nh»ng phø n» ª låi nhà, cô ÇÖn và thÜÖng nh§ vì chÒng vÜ®t biên.

K‹ tØ ngày anh lên ÇÜ©ng, em Çã sÓng tØng ngày tØng gi©, lo âu, hÒi h¶p Ç®i ch© tin.  ñêm Çêm, em tr¢n tr†c không ngû ÇÜ®c, cÙ nghï ljn cänh anh và con phäi måo hi‹m, màn tr©i chi‰u ÇÃt, em thÆt muÓn Çiên ÇÀu luôn ..   Em mong muÓn ÇÜ®c hai con sang ª gÀn anh ngày nào hay ngày Ãy,  chÙ m¶t mình em phäi lo cho hai ÇÙa mà không có anh Ç‹ em nÜÖng t¿a (MiŠn ThÜ®ng Uy‹n XÜa . ThÜ nhà, 41, 45)

ñây là dung nhan nh»ng ngÜ©i Çàn bà trung hÆu Çäm Çang và chung thûy, là nh»ng hòn v†ng phu chÜa hóa Çá  ª cuÓi th‰ k› 20 tåi ViŒt Nam.

 

iII-Nh»ng phø n» vÜ®t biên

Ÿ Çây cÛng có hai hång phø n»:

- M¶t hång Çang phiêu lÜu trên ÇÜ©ng Çào thoát. H† Çang bÜÖng bä trên nh»ng nëo ÇÜ©ng biên gi§i. Và m¶t hång ngÜ©i Çã ljn tråi tÎ nån. Ta cÛng có th‹ chia thành hai loåi khác. M¶t loåi Çi m¶t mình. M¶t loåi Çi cùng con thÖ. Cä hai hång ÇŠu träi qua nh»ng ngày tháng kinh hoàng trên con ÇÜ©ng Çào thoát.

ñ¥ng Phùng Quân Çã nói rÃt nhiŠu vŠ hång phø n» bÃt hånh này. Trܧc tiên là hång phø n» Ƕc thân:

LiŒu Stéphen có th‹ hi‹u ÇÜ®c v‰t Çau ê chŠ cûa m¶t ngÜ©I Çánh mÃt tu°I con gái trên Çoån ÇÜ©ng kh° äi. ñi hàng træm cây sÓ ngàn,bæng ngang rØng già, g¥p l¿c lÜ®ng Miên ÇÕ. Có phäi lÓi vào cõi ch‰t. Ngày ÇÀu tiên bÎ b¡t vŠ cæn cÙ, nàng bÎ Çánh ngÃt Çi Ç‹ tên lå m¥t có võ trang cÜ«ng hi‰p. Trong cÖn mê, nàng không cäm thÃy Çau ǧn. Giam gi». ChÓng c¿. Tܪng nhÜ trÀm mình trong v¿c th£m. Trܧc m¥t sau lÜng ÇŠu là Çêm tÓi   quá (MiŠn ThÜ®ng Uy‹n XÜa. Trong n‡i nh§ cûa m¶t ngày, 93).

Th٠ljn, ñ¥ng Phùng Quân vi‰t vŠ nh»ng ngÜ©i phø n» ra Çi v§i con cái:

Cu¶c sÓng biên gi§i bÎ båc Çãi, thi‰u thÓn vÆt chÃt tØ mi‰ng æn, manh áo ljn lít nܧc uÓng nên cänh Ç©i låi tái diÍn nh»ng cu¶c tranh giành bi Çát. Có ngÜ©i Çàn bà l‰ch th‰ch mang ÇÜ®c nh»ng ÇÙa con ra Çi trong khi chÒng còn bÎ tù Çày nÖi tråi cäi tåo, t§i Çây phäi mang chút duyên thØa sót låi Çem ra làm quà thân tình v§i m¶t tên gi» kho Ç‹ ki‰m chút ít tiŒn nghi gi» gìn cho mÃy ÇÙa con dåi trong cänh chÆt vÆt; có ngÜ©i thi‰u n» Çã tan nát tÃm thân ngà ng†c trên ÇÜ©ng måo hi‹m, dÃn bܧc phiêu lÜu vào cu¶c yêu ÇÜÖng v§i tên coi nhà b‰p Ç‹ anh nàng ÇÜ®c sÓng ÇÀy Çû sau bao næm Çói kh°.  .  .  (MiŠn ThÜÖng Uy‹n XÜa.  MÜa núi  26).

ñây là nh»ng ngÜ©i Çàn bà bÃt hånh vì chÒng còn trong tråi tÆp trung, m¶t mình phäi nuôi con thÖ trong bao næm, nay låi Çem con rong ru°i trên con ÇÜ©ng biên gi§i v§i hy v†ng ljn ÇÜ®c các nܧc t¿ do. H† phäi chÎu bao nhøc nhã, Çau thÜÖng nhÜng h† là ngÜ©i can Çäm, nhÅn nåi. ñÓi v§i các con thÖ, h† là nh»ng bÒ tát, nh»ng thiên thÀn cao cä, ÇÀy tình yêu thÜÖng:

.   .    .  Phäi là ngÜ©i Çàn bà can Çäm l¡m m§i ra Çi riêng mình v§i mÃy ÇÙa nhÕ. .  .  . B†n dÅn ÇÜ©ng bÕ rÖi ª d†c ÇÜ©ng.  Cä Çoàn chÌ toàn Çàn bà và trÈ con Çi b¶ cä træm cây sÓ ÇÜ©ng, có lúc tܪng Çã ngã gøc vì kiŒt sÙc. Thäm nhÃt là ngÜ©i Çàn bà có ÇÙa con tám tháng còn nuôi b¢ng s»a mË.G¥p toán vÛ trang làm th° phÌ trong rØng. Nh»ng bàn tay thô båo s© n¡n thân th‹, cªi bÕ quÀn áo Ç‹ khám xét trܧc nh»ng cái cÜ©i  man dã. . .( MiŠn ThÜÖng Uy‹n XÜa.  MÜa núi 28).

 

           

 ñ¥ng Phùng Quân cÛng nh¡c låi nh»ng ngày vÜ®t biên b¢ng ÇÜ©ng b¶.Ông Çã nói cho ta bi‰t th¿c trång tåi ngã ba biên gi§i và thân phÆn ngÜ©i phø n» trên bܧc ÇÜ©ng Çào thoát. H† rÃt can Çäm và nhÅn nhøc. Và ª Çây, cái giá cûa t¿ do rÃt Ç¡t!

 

            IV.-Nh»ng phø n»  trên ÇÃt Miên

            Chúng ta thÃy có hai hång ngÜ©i.  M¶t là nh»ng ngÜ©i Çàn bà Miên hiŠn lành, nhân ÇÙc. ñó là ngÜ©i Çàn bà Miên Çã tìm thÃy ÇÙa con thÃt låc cûa tác giä:

Nºa Çêm vŠ sáng Çó,chàng Çã may m¡n thoát thân và g¥p låi ÇÙa con trong vòng tay cûa m¶t ngÜ©i Çàn bà Miên tÓt bøng ª tråm Ç®i cách nÖi chàng bÎ giam gi» hai cây sÓ. . .( MiŠn ThÜÖng Uy‹n XÜa. ThÜ nhà 44).

Và nh»ng ngÜ©i Çàn bà trong cæn nhà dân chúng Çã cho chàng tåm trú.

            S§m mai,  khí hÆu thÎ trÃn trong lành, phä vào tâm hÒn khách lå n‡i nh§       bâng khuâng.Nhäy qua b© tÜ©ng ǰ nát, chàng tin tܪng gÕ cºa Çúng cæn nhà hËn. M¶t ngÜ©i Çàn ông mÆp måp, Çeo tÜ®ng PhÆt l§n trܧc ng¿c mª cºa, nét m¥t bình thän tܪng chØng Çã quen bi‰t chàng tØ lâu. Trao ǰi v¡n t¡t mÃy câu, y dÅn chàng lên lÀu, nh»ng bÆc thang g‡ rung chuy‹n dܧi bܧcchân n¥ng nŠ cûa ngÜ©i chû nhà.NgÜ©i Çàn bà trong nhà dÜ©ng nhÜ sºa soån b‰p núc ngay tØ bu°i sáng Çã bày xôi n‰p và cá khô chiên ngay trên m¥t sàn. Khi chào ngÜ©i Çàn bà, chàng thoáng ngåc nhiên trong lòng vì nét m¥t thanh tú cûa nàng khác h£n nh»ng ngÜ©i Çàn bà chàng g¥p dܧi Nam Vang ( M¶t D¥m TÜÖng Thân . NgÜ©i Çàn bà ª Ch.  Ha,  83)

            Chia tay ngÜ©i chû nhà, tác giä ljn m¶t nÖi khác gÀn biên gi§i Thái Lan, và vào tr† ª m¶t nhà sàn. Tåi Çây tác giä g¥p m¶t khuôn m¥t kiŠu mÎ v§i tÃm lòng nhân hÆu:

            Chàng bØng m¡t thÙc giÃc ngÖ ngác lúc nàng rón rén Çi vào.  -   ngÜ©i thi‰u phø v§i mái tóc xõa, nét kiŠu mÎ lå lùng ÇÓi v§i chàng.( dÜ©ng nhÜ chàng còn ngÖ ngác trܧc m¶ng và th¿c, chÜa nhÆn ÇÎnh ÇÜ®c chàng Çang ª nÖi nào), trên tay nàng mang tÃm sà rông màu sÆm s¥c s«. Chàng chÌ kÎp gÆt ÇÀu chào, trí nh§ Çang tìm ki‰m nh»ng ti‰ng chàng m§i h†c d†c ÇÜ©ng. Nàng Çã hÕi, m¶t gi†ng ti‰ng Pháp lÜu loát, thân ái, chàng Çã khÕe chÜa. V nàng m©i chàng Çi t¡m trܧc khi dùng b»a..  .   . Nàng ÇÜa tÃm xà rông cho chàng v§i nø cÜ©i thân mÆt  

( M¶t D¥m TÜÖng Thân . NgÜ©i Çàn bà ª Ch.  Ha,  85).

ñây cÛng là khuôn m¥t tiêu bi‹u cho nh»ng trí thÙc Miên, Lào, ViŒt Nam, Liên Xô, Trung QuÓc Çã chåy theo c¶ng sän, và cuÓi cùng v« m¶ng.

            Và m¶t hång là  nh»ng ngÜ©i v® Miên c¶ng ho¥c là nh»ng tay buôn bán vàng båc. H† sÓng trên bÃt hånh cûa ngÜ©i vÜ®t biên. H† vui mØng khi thÃy nh»ng chÌ vàng do b†n Miên C¶ng cܧp  bóc  dân lành.

            B†n du kích khám xét, tÎch thu phÄm vÆt. Mãy ngÜ©i Çàn bà Ç®i s¤n, cÀm nh»ng chÌ vàng mân mê thích thú, nói v§i nhau ríu rít. Nh»ng ngÜ©i có vàng ÇÜ®c thä, Çi b¶ ngÜ®c ra con l¶. Chàng quan sát, b†n du kích chÌ khoäng m¶t ti‹u Ƕi, ª chung lÅn l¶n v§i gia Çình, nuôi gà vÎt, mÃy bao g†i cÙu Çói mang dÃu Ãn Liên hiŒp quÓc lãnh tØ biên gi§i chÒng chÀt ng°n ngang phÖi bày th¿c trång trܧc m¥t. Chúng chÌ là Çám tân binh h‡n tåp, ÇÜ®c giao vÛ khí Ç‹ d†a nåt thÜ©ng dân, có vÈ ngu ngÖ vŠ quân s¿. .  . .

(M¶t D¥m TÜÖng Thân.  NgÜ©i Çàn bà ª Ch.  Ha, 82  )

May thay, trong ÇÎa ngøc cûa Pon Pot cÛng còn nhiŠu trái tim BÒ Tát.

 

V. nh»ng tâm hÒn t¿ do TRÊN V¨NG TR©I âu mÏ

Trong truyŒn cûa ñ¥ng Phùng Quân ta g¥p nh»ng linh hÒn du møc, nh»ng con thú hoang trên Çô thÎ, nh»ng con ngÜ©i  cûa thuª hÒng hoang, g¥p và yêu, không tra hÕi, không cÀn bi‰t ngày mai ra sao. Nh»ng ngÜ©i này là nh»ng ngÜ©i tình cÛ cûa ngÜ©i Çàn ông  nay g¥p låi:.

NgÜ©i Çàn bà cûa chàng không rÖi vào Çam mê kÿ thú Ãy, không ngoåi tình v§i cõi ngoài siêu hình Çó,  nàng chÌ ngÜ®c trª vŠ th©i trinh nguyên hÒng hoang..   . .Sau cùng anh Çã ljn v§i  em rÒi Çó. Không bi‰t nàng (hay chàng) Çã thì thÀm l©i ÇÀu tiên Ãy. H† không hôn nhau trܧc Çám Çông nhÜ nh»ng Çôi tình nhân da tr¡ng kia. Chàng chÌ l¥ng lë Çi sóng vai v§i nàng, thÌnh thoäng låi quay nhìn bån. Trong ánh m¡t nø cÜ©i .     .. Chàng nghï, ÇiŠu hånh phúc ljn t¿ nhiên quá (MiŠn ThÜ®ng Uy‹n XÜa. Trong n‡i nh§ cûa m¶t ngày, 70- 71 )

Ÿ m¶t cänh  khác, chàng là m¶t ngÜ©i Çang sÓng m¶t mình. Nàng lái chi‰c xe màu ÇÕ ti‰n ljn phía  chàng:  

Chàng ÇÜa cánh tay quàng b© vai tròn, Ç‹ trÀn cûa bån, ÇÙng t¿a bên nhau l¥ng ng¡m cänh vÆt. Giòng suÓi l»ng l©.

            ñØng trÓn em nhÜ Çám løc bình kia.

            Nàng ngºa m¥t nhìn chàng, nh»ng s®i tóc vܧng lòa xòa trên ngÃn c° tr¡ng ngÀn.Nh»ng gi†t sÜÖng s©m còn džng låi trên m¥t cÕ. Chung quanh yên tÎnh quá. ñóa hÒng còn thÖm mùi son m§I trên b© môi. Chàng Ç¡m ÇuÓi trong n‡I m©I g†i khôn nguôi Çó quá (MiŠn ThÜ®ng Uy‹n XÜa,  MiŠn ThÜ®ng Uy‹n XÜa,147)

M¶t cänh khác n»a, trong m¶t Motel.

            Chàng Çã l¡ng chìm trong cÖn Çam mê, b¡t g¥p cái cäm giác thanh khi‰t Çang chÆp ch©n thæng hoa. Nàng t¿a ngÜ©I lên ng¿c chàng, ngón tay trÕ vë nh»ng ÇÜ©ng vòng tܪng tÜ®ng trên môi chàng, cái thói quen tinh nghÎch thuª nào, kéo chàng chú š nghe nh»ng ÇiŠu nàng k‹ l‹ v§i bån. Em ª låi v§i anh Çêm nay thôi nhé, Çêm tân hôn cûa chúng mình (MiŠn ThÜ®ng Uy‹n XÜa,171)

ThÌnh thoäng ngÜ©i Çàn ông trong truyŒn cûa ñ¥ng Phùng Quân cÛng ch®t g¥p m¶t hình bóng giai nhân, và cä hai cùng bÎ ti‰ng sét ái tình  làm cho choáng váng.

                                    Cùng m¶t lÙa bên tr©i lÆn ÇÆn,

                                    G¥p g« nhau l† s¤n quen nhau.

Täu khúc là câu chuyŒn vŠ m¶t thi‰u n» yêu m¶t ngÜ©i, rÒi mang thai trong ngày chi‰n tranh vào thành phÓ. Nàng cùng m¶t ngÜ©i Çàn ông xa lå Çi trong m¶t con tàu lênh Çênh trên Çåi dÜÖng. Nàng sÓng v§i ngÜ©i Çàn ông l§n tu°i Çó tåi m¶t thành phÓ xa lå. Sau nàng g¥p m¶t thanh niên xa lå, làm tình v§i chàng. A, M, D tÃt cä chÌ là nh»ng kš hiŒu, là nh»ng ngÜ©i xa lå. TÃt cä là t¿ nguyŒn, là t¿ do. H† không th‹ k‰t h®p vì m‡i ngÜ©i là m¶t Óc Çäo. T¿ nguyŒn g¥p g« và t¿ nguyŒn r©i xa nhÜ bÀy khÌ th©i nguyên thûy:

nh»ng linh hÒn nhÜ nh»ng ng†n lºa xa r©i nhau vïnh viÍn, thôi thúc nhÆn thÃy nhau nhÜng không bao gi© hòa lÅn v§i nhau, k‰t h®p v§i nhau hay bi‰t nhau th¿c s¿ , m‡i ngÜ©i ª trong Óc Çäo cûa mình tình yêu là m¶t xác quy‰t ÇÀy mãnh l¿c cûa con ngÜ©i, là m¶t cogito hiŒn sinh không th‹ phû nhÆn ÇÜ®c; tôi yêu vÆy có h»u thÍ và Ç©i sÓng Çáng giá (Täu khúc ,17 ).

RÒi nh»ng g¥p g« bÃt ng© khác nhÜ khi ngÜ©i Çàn ông Çi d¿ m¶t bu°i sinh hoåt væn hóa c¶ng ÇÒng và g¥p m¶t ngÜ©i Çàn bà. M¶t mÓi quan hŒ khác b¡t ÇÀu:

                  NgÜ©i Çàn bà g¥p g« h£n cÛng là m¶t tình c©. Tình yêu ljn bÃt ch®t nhÜ vÆy không phäi Ç®i ch© tìm hi‹u nhau, không phäi do thói quen lâu ngày ljn n‡i tܪng cu¶csÓng cÀn thi‰t phäi có nhau.

                  ChÌ m¶t lÀn, do l©i m©i khÄn khoän cûa ngÜ©i bån vŠ d¿ cu¶c sinh hoåt væn hóa t° chÙc ª nÖi Çó -  chàng Çã Çáp máy bay vào bu°i s§m ngày thÙ bäy và nghï së trª låi thành phÓ sáng hôm sau cûa m¶t cuÓi tuÀn v¶i vã, th‰ rÒi h† quen bi‰t hËn g¥p låi nhau ngày chû nhÆt Çã làm thay ǰi hành trình cûa chàng

(  T¿ TruyŒn, Tråm Ç®i, 71 )

Ÿ Çây ngÜ©i  ta yêu v¶i vàng vì ngÜ©i ta nhiÍm væn minh Âu MÏ. Và cÛng vì cä hai không còn ª trong lÙa tu°i Çôi tám m¶ng mÖ. Mà cÛng vì cô ÇÖn. Có lë Çây là Çi‹m chính. Nh»ng Çåi Çô thÎ càng phát tri‹n,càng Çông ngÜ©i thì con ngÜ©i càng xa lå. NhÃt là ngÜ©I ViŒt lÜu vong càng cäm thÃy cô ÇÖn hÖn khi xung quanh ta toàn là MÏ Çen, MÏ tr¡ng, NhÆt, Trung Hoa, ƒn ñ¶ Çû hång ngÜ©i. M‡i ngÜ©i ViŒt Nam nam hay n» ÇŠu trª thành Óc Çäo trong m¶t quÀn th‹ Óc Çäo:

.   .  .Liz trª thành bån thân và chàng nghï n‰u tÕ tình, h£n h† së sÓng chung v§i nhau.( Ÿ m¶t thành phÒ, không g¥p ngÜ©i ÇÒng hÜÖng, hÖn n»a môi trÜ©ng chàng làm viŒc xa lå v§i nh»ng ngÜ©i m§i lÆp nghiŒp nÖi xÙ này, chàng cäm thÃy n‡i cô quånh vây quanh) n‰u không g¥p nàng. (T¿ TruyŒn, Tråm Ç®i, 71).

 ñ¥ng Phùng Quân không tåo ra m¶t th‰ gi§i mà vë låi m¶t th‰ gi§i có th¿c tØ VIŒt Nam sang Miên và MÏ quÓc. Ÿ Çâu cÛng có nh»ng khuôn m¥t phø n» hiŒn ra. ThÖ m¶ng. ñam mê, thÀn thánh và gian ác ÇŠu có cä. Có hai chû ÇŠ quan tr†ng trong tác phÄm cûa ñ¥ng Phùng Quân là vÜ®t biên và lÜu Çày mà trong Çó ngÜ©i phø n» gi» nh»ng vai quan tr†ng. ñó là tính chÃt lÎch sº, tính chÃt tri‰t lš và tính chÃt nhân bän trong tác phÄm cûa ñ¥ng Phùng Quân.